Το ΘΕΑΤΡΟ ΤΕΧΝΗΣ ΚΑΡΟΛΟΥ ΚΟΥΝ συμπράττει για πρώτη φορά με το ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης παρουσιάζοντας από 25 Ιανουαρίου την «Ελευθερία στη Βρέμη» του Ράινερ Βέρνερ Φάσμπιντερ, χειμερινή παραγωγή του ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης για την περίοδο 2022-23. Η παράσταση αφού έκανε πρεμιέρα με μεγάλη επιτυχία στα Χανιά και περιόδευσε σε πόλεις της Κρήτης, παρουσιάζεται στο Θέατρο Τέχνης σε νέα μετάφραση Γιώργου Δεπάστα και διασκευή, σκηνοθεσία, σκηνικά, κοστούμια, μουσική επιμέλεια Νίκου Μαστοράκη που επιστρέφει με μια εξαιρετική ομάδα ηθοποιών και συντελεστών στο Υπόγειο, μετά την επιτυχημένη «Επανένωση της Βόρειας με τη Νότια Κορέα».

Η «Ελευθερία στη Βρέμη», έργο που πρωτοανέβασε ο ίδιος ο συγγραφέας το 1971 στο θέατρο της Βρέμης, είναι το δέκατο έκτο θεατρικό έργο του τρομερού παιδιού και εκπροσώπου του νέου γερμανικού κινηματογράφου, Ράινερ Βέρνερ Φάσμπιντερ. Πρόκειται για το δεύτερο έργο του Φάσμπιντερ που παρουσιάζεται στο Θέατρο Τέχνης μετά το «Φόβος τρώει τα σωθικά» σε σκηνοθεσία Σίμου Κακάλα (2016-17).

Η Γκεέσε Γκότφριντ είναι μια γυναίκα που ζει στη Βρέμη στο πρώτο ήμισυ του 19^ου αιώνα - μια εποχή όπου η γυναίκα ήταν εξαρτημένη από τον πατέρα, τον σύζυγο, τον αδελφό και όποιον άλλο άντρα υπήρχε στη ζωή της. Γνώμη και ελεύθερη βούληση δεν επιτρεπόταν να έχει, δεν της επιτρεπόταν καν να σκεφτεί. Ούτε καν να αγαπήσει. Δυνατότητα ανεξαρτησίας δεν υπήρχε καμία. Ελεύθερες γυναίκες νοούνταν μόνο οι πόρνες, που κι αυτές ήταν υποχείρια κάποιου προαγωγού. Η διεκδίκηση της ελευθερίας από μια γυναίκα αντιμετωπιζόταν ως ψυχικό νόσημα, ως λάθος της φύσης και μπορούσε να την οδηγήσει ακόμη και στο δικαστήριο. Η Γκεέσε, μια γυναίκα έξυπνη, ικανή, ευρηματική, στην προσπάθειά της να κερδίσει την ελευθερία έρχεται σε σύγκρουση με όλο το περιβάλλον της, άντρες και γυναίκες, και όταν συναντά εμπόδια και αισθάνεται ότι απειλείται, αμύνεται, καταφεύγοντας σε ακραίες λύσεις πέρα και έξω από κάθε λογική.

Το έργο του Φάσμπιντερ - μια αστική τραγωδία - , επικεντρώνεται στο πρόσωπο της Γκεέσε και στο κοινωνικό και ψυχολογικό παρασκήνιο, που την οδήγησε στις πράξεις της. Μέσα από μια αλληγορία για το ρόλο τις εξουσίας στις διαπροσωπικές σχέσεις, παρουσιάζει την Γκεέσε σαν μια γυναίκα που απέναντι στην αδικία μιας ανδροκρατούμενης κοινωνίας, δεν βρίσκει άλλη δυνατότητα απελευθέρωσης και αυτοπραγμάτωσης από το φόνο. Το έργο δεν αναφέρεται μόνο στη χειραφέτηση της γυναίκας, αλλά στην χειραφέτηση κάθε εξουσιαζόμενου από τον εξουσιαστή.

Ο συγγραφέας αντλεί έμπνευση από την πραγματική ιστορία της Γκεέσε Γκότφριντ, μιας αστής της Βρέμης, μιας κατά γενική ομολογία θεοσεβούς και έντιμης γυναίκας,

που σκότωσε δεκαπέντε ανθρώπους, τα εγκλήματά της αποκαλύφθηκαν το 1831 και αποκεφαλίστηκε στην τελευταία δημόσια εκτέλεση στη Βρέμη.

Από το υλικό αυτό ο Φάσμπιντερ πλάθει μια αλληγορία για το ρόλο της εξουσίας στις διαπροσωπικές σχέσεις και κάνει έναν ύμνο στην ελευθερία που κατακτάται με κάθε τίμημα.

«Εάν ο άνθρωπος θέλει να αναγνωρίζεται, πρέπει απλά να λέει ποιος είναι. Αν σιωπά ή ψεύδεται, πεθαίνει μόνος και το σύμπαν γύρω του βουλιάζει στη δυστυχία. Αν, αντιθέτως, μιλήσει τη γλώσσα της αλήθειας, χωρίς αμφιβολία και πάλι θα πεθάνει, αλλά αφού θα έχει βοηθήσει τους άλλους και τον εαυτό του να ζήσουν».

Αλμπέρ Καμύ, με αφορμή την “Παρεξήγηση”

Η «Παρεξήγηση», γράφτηκε από τον κορυφαίο Γάλλο νομπελίστα συγγραφέα και φιλόσοφο Αλμπέρ Καμύ το 1944. Πρόκειται για ένα έργο δομημένο κατά τους Αριστοτελικούς κανόνες της τραγωδίας, που οι ρίζες της πλοκής του εντοπίζονται τόσο στην κλασική όσο και στην Βιβλική παράδοση.

Ένας γιος επιστρέφει μετά από 20 χρόνια οικειοθελούς εξορίας στην Αφρική στην πατρίδα του, κάπου στην κεντρική Ευρώπη, για να βρει ξανά τη μητέρα και την αδερφή του. Έρχεται με τη νεαρή γυναίκα του, αποφασίζοντας να μην ανακοινώσει εξ αρχής την πραγματική του ταυτότητα. Απόφαση μοιραία, γιατί οι δύο γυναίκες, που διατηρούν ένα μοναχικό πανδοχείο, ληστεύουν και δολοφονούν τους καλεσμένους τους προσπαθώντας να επιβιώσουν αλλά και με την ελπίδα να αφήσουν πίσω τον τόπο τους και να εγκατασταθούν κάπου «μπροστά στη θάλασσα», σε μια χώρα όπου «ο ήλιος καταβροχθίζει τα πάντα”.

Ο Καμύ αποδίδει την έμπνευσή του σε μια είδηση ​​που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Ηχώ του Αλγερίου το 1935. Βρίσκουμε ήδη στο μυθιστόρημά του "Ο Ξένος" την νύξη σε αυτό το γεγονός: "Μεταξύ του αχυρένιου στρώματός μου και της σανίδας του κρεβατιού, είχα βρει ένα παλιό άρθρο από μια εφημερίδα... αφορούσε μια πραγματική είδηση… αλλά και τη βιβλική παραβολή του άσωτου γιου που τον σκότωσε η οικογένειά του.”

Ο Γιάννης Χουβαρδάς, μετά τους επιτυχημένους «Παλιούς καιρούς» του Πίντερ (Υπόγειο 2018-19) επιστρέφει στο Θέατρο Τέχνης με αυτό το σπουδαίο έργο-μελέτη πάνω στη σύγκρουση του ανθρώπου με το μοιραίο, που ελάχιστα έχουμε δει στην ελληνική σκηνή.

Το θέματα που αναδεικνύει το κείμενο είναι τόσο επίκαιρα σήμερα -την εποχή της διαθλασμένης επικοινωνίας και της παραμορφωμένης πληροφόρησης- όσο ποτέ: τα συναισθήματα του εγκλωβισμού και της απομόνωσης μέσα σε έναν απρόσωπο, ψηφιακό κόσμο, ο πόθος για μια αληθινή ζωή που βρίσκεται κάπου αλλού, η αποξένωση από τον ίδιο μας τον εαυτό, το παράλογο της ανθρώπινης ύπαρξης μέσα σ’ ένα αδιάφορο σύμπαν, η αδυναμία επικοινωνίας ανάμεσα στους πιο κοντινούς μεταξύ τους ανθρώπους -τα μέλη μιας οικογένειας- που φτάνει εδώ στην απόλυτα τραγική της συνέπεια, τον θάνατο.

Ο Γιάννης Χουβαρδάς, υπό τους ήχους της μουσικής που ερμηνεύει ζωντανά επί σκηνής ο Blaine L. Reininger, χτίζει μια άκρως μυστηριώδη, μεταφυσική σχεδόν ατμόσφαιρα, με βασικό άξονα την σαρκαστική ατάκα της κόρης προς την σύζυγο του γιου:

«Αν θέλετε να ξέρετε, υπήρξε κάποια παρεξήγηση. Όσο άμαθη κι αν είστε στη ζωή, αντιλαμβάνεστε ότι αυτά συμβαίνουν»

Λίγα λόγια για τον συγγραφέα

Ο Albert Camus (1913-1960) ήταν Γάλλος φιλόσοφος και μυθιστοριογράφος που τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1957. Διάσημα μυθιστορήματά του : Ο Ξένος (1942), Η Πανούκλα (1947), Η πτώση (1956) καθώς και τα φιλοσοφικά δοκίμια: Ο Μύθος του Σίσυφου (1942) και Ο επαναστάτης (1951).

Θεμελιώδης στη φιλοσοφική σκέψη του, είναι η έννοια του Παραλόγου, που αναπτύσσεται ιδιαίτερα στο Ο Μύθος του Σίσυφου. Ο Καμύ ορίζει το Παράλογο ως τη ματαιότητα μιας αναζήτησης νοήματος σε ένα ακατανόητο σύμπαν χωρίς Θεό ή άλλο νόημα και μας καλεί να αγκαλιάσουμε τον παραλογισμό της ανθρώπινης ύπαρξης αναλαμβάνοντας τον σκοπό της δημιουργίας αξίας και νοήματος. Οι προσπάθειες και η ανθεκτικότητα –και όχι η αυτοκτονία και η απελπισία– είναι οι κατάλληλες απαντήσεις.

Ο Καμύ πέθανε πρόωρα σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα καθ’οδόν προς το Παρίσι, αφήνοντας ημιτελές το αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα “Ο Πρώτος Άνθρωπος”. Παραμένει ένα από τα μεγαλύτερα πολιτιστικά είδωλα της Γαλλίας και ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους συγγραφείς και διανοητές.